Doğu Avrupa Turu – V – Viyana-Sofya

Bir önceki yazıya buradan

Bu nokta Viyana’nın merkezi arkadaşlar. Saraya yüzünüzü dönerseniz yani giriş kemerlerine, solunuzda parlamento binasını sağınızda Sarayın bir kısmını ve bir çok heykeli hemen ilerinizde kafeler ile beraber büyük bir katedrali, arkanızda ise Doğa Tarihi ve Sanat Tarihi Müzelerini göreceksiniz. Hep soruluyor kaç günde gezerim? Arkadaşlar her bir müzeye bir gün ayıracaksınız ve bunda ciddiyim. Yavaş yavaş yürüseniz 7 saatte çıkarsınız ki bizde o civarda çıktık. Neyse devam edelim konuyu dağıtmayalım.

Tam merkezde heykellerin güzelliğini görüyoruz. Hanedanlığın Sarayı pek küçükmüş (eskisi). Ek binalar ile yapılan yeni sarayın bitimine ise para yetmemiş. 1650’li yıllarda yapımın bir kısmı tamamlanabilmiş. Burası ünlü Sisi’nin de geldiği kemerin önü. Avusturya turizm ayağına bu Sisi olayını hep anlatıyor. İşte kısaca konu şu arkadaşlar; Kral Franz Joseph evlenmek için yemeğe gidiyor. Orada evleneceği kızın kardeşinden etkileniyor. Niye etkileniyor? Çünkü Sisi pek kurallara uymayan, ata binen, kalabalıkta birden kahkaha patlatan bir kız. Dikkatini çekince olaylar gelişiyor. Lakin Sisi hiç istemiyor evlenmeyi ve sürekli olay çıkartıyor. Yemekleri terk ediyor, adabı bozuyor falan. Bunlara da son derece dikkat eden bir hanedanlıktan bahsediyoruz. Çünkü onurları var ahhh neler neler yaptın Sisi hanedana. Sonunda Sisi dayanamayıp bir gün gizlice kaçıyor ve yolda dilenciye para vereyim derken öldürülüyor diyurlar. İşte pis fakirlerden beklenecek davranış. Tabi yas tutuluyor ve hanedanlığın morali bozuluyor falan filan. Bunalıma giren kralda sade bir yaşantıda dert tasa içinde ölüyor.

1912’de biten gördüğünüz yapının aynısı karşı tarafına yapılmak isteniyor ama imparatorluk iflas edince yapılamıyor zaten Dünya Savaşı kapıya gelecek. Bu sebeple böyle kalmış bulunuyor. Karşı tarafta Parlamento binası tadilatta olduğu için yerine bütün malzemeleri geri dönüştürülebilir şekilde üretilmiş çadır gibi bir şey yapılmış. Onun ile idare ediyorlar. Arkasında Viyana Belediye binası da gözüküyor. Bahsettiğimiz bu nokta Kahramanlar Meydanı olarak bilinen yer. İki büyük heykeli de görebilirsiniz. o şaha kalkmış atın altında da Osmanlı Sancakları bulunuyor. Savaşta yapıştırdık heykelini dikelim demişler.

Bir diğer konu da bahsetmedik II.Viyana kuşatması başarısız olunca dağılan Osmanlı Ordusundan geriye kalan malzemeleri talan ederken çuval çuval kahve buluyorlar. İlk bunu kahve yemi sanırken sonradan bunun kahve olduğunu öğrenip kullanımına başlıyorlar. Elbette bu hikaye doğru değil. Venedikli tüccarlar bundan yarım asır evvel yani 1600’lerin başında Osmanlı ve diğer coğrafyalarda gördüğü koyu içeceği getirmişlerdir. Yakın bir süre sonra Fransa dolaylarında kahve tüketilmeye başlanıyordu.

Efsanelerin sonunu getirdikten sonra kemerden geçip Dünyanın en eski katedrallerinden Aziz Stephan Katedrali’ne ulaşıyoruz. Katedral içinde kullanılan çan ile ilgili de bir anımız var. II.Viyana kuşatması başarısız olup Osmanlı Askerleri topuk yaparken geride kahve çekirdeği değil de diğer eşyalarını, silahlarını veya toplarını bırakmışlardı. Bu metaller ergitilip dökülerek oldukça büyük bir çan üretildi. Adına Pummer’in Çanı denilen çan bin bir zorluklar ile tepeye çıkartılmış. Çan 3 metreden büyük çapta ve 22,5 ton ağırlığında olduğundan zar zor çıkartılmış tabi. Yıllarca kullanılan çanın yarattığı titreşimlerin kuleye zarar verdiği ise sonradan anlaşılınca artık çalınması durdurulmuş. Çan bir yangında düşmüş ama tekrar onarıp kaldırmışlar. Katedral içine giriş ve dolaşım serbest olmakla beraber kuleye çıkış ve ilerideki yerlerin görülebilmesi için bilet alınması gerekiyor. Çan kulesine çıkmak isterdim ama zamanımız olmadığı için içini şöyle bir dolaşıp çıkmak zorunda kaldık.

Öğleden sonra ise mutlaka girmek istediğimiz Doğa Tarihi Müzesine giriş yaptık. Bilet 10 yuro olmakla beraber fiyatı performansa göre oldukça normal. Müze Sanat Tarihi Müzesi ile karşılıklı ve belirttiğim gibi sadece yürüyerek gezmesi bile 6-7 saat sürüyor. İçeride verilen broşürde belirttiği gibi 40 bölüm var ve bölümler 4-5 odadan oluşuyor. Dünyanın oluşumu ve jeoloji ile ilgilenen ilk bölümlerden sonra oluşmaya başlayan canlı türlerinin fosillerini gözlemliyoruz. Gençken palaentolog olma isteğim buralarda yeniden depreşiyor tabi. Bir çok animasyonlar ve gözlemlerden sonra insan türlerinin iskeletleri gözümüzün önüne geliyor. Canlılar ile beraber evrim geçiren insanoğlunun diğer türdeşlerinin kemiklerini gözlerimizle gördük nihayet. Baya ilerleyip artık ne olacak falan derken bir o kadar da hayvan türlerinin incelenmesine geçtik. Bildiğiniz bütün hayvan türlerinden ırklarına kadar içi doldurulmuş hayvanlar camlar arkasında bize bakmaktaydı.

Öğrenciler için mutlaka görülmesi gereken ve ilgi alanı olanları heyecanlandıracak bu müze beni benden aldı. En çok deniz filinin ve amerikan kara ayısının boyutları beni çok şaşırttı. Gezerken bir profesör öğrencilerini getirmiş ders anlatıyordu. Almanca konuştuğu için bir şey anlamadım ama anlarmış gibi dinleyip “hmmmm hmmm” diye de kafamı salladım. Fark edilmeden öbür odaya geçtim. Eğer Viyana’ya gelirseniz mutlaka buraya uğrayın ve hocalı bir öğrenci gurubu yakalarsanız “hmm hmmm” diye dinleyin. Dediğim gibi buranın gezilmesi için 1 gün ayırmalısınız. Hemen karşı taraftaki Sanat Tarihi Müzesine ise haliyle gidemedik. Fakat Viyana görüldüğü kadarıyla en az 7 gün ayırabileceğiniz eşsiz bir şehir.

 

Müzeden akşama doğru çıktıktan sonra gezerek giderken bilgisayar ve konsol için yapılan oyun fuarına denk geldik. Genelde gençlerden oluşan fuara bizde katılıp yeni çıkan bazı oyunları inceledik. Fazla durmadan yemek için ünlü Figl Müller restoranını arıyorken kendimizi miting alanında bulduk. Baktık yok “İslama hayır” yok “yabancıları defolsun gitsin” tarzı pankartlar. Meğer aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi toplanmış. “Avrupa’ya geldik dayağını yemeden gidelim” diye düşünüp hızla olay yerinden uzaklaştık. Yani işte Avrupa’nın çirkin yüzü arkadaşlar. İnsan Avrupa’da yaşayıp muhafazakar sağa, ırkçılığı, din ayrımcılığını ve mezhepçiliği körükleyen bu partilere nasıl oy veriyorlar anlamıyorum. Bizim ülkemiz böyle mi soruyorum size? Bizim ülkemiz her daim sosyal demokrasinin zaferiyle sonuçlanan, bir gram ırkçılık, din ayrımcılığı ve mezhepçilik olmayan bir yerdir.

“Muhafazakar Türk; Avrupa’da Sol Partiye oy atıp temel hak ve özgürlükleri talep eden, Türkiye’de ise Sağ Partiye oy atıp kendi ırk, din ve mezhebinin üstün olmasını isteyen kişidir!”

Özlü söz yerinde oldu mu? Bence oldu hemde tam oturdu konumuza. Efendim siyasetten uzak duralım sonra şey oluyor. Geldik Figl Müller’in önüne. Adamlar 100 yılı aşkın süredir şnitzel  yapıyorlar. Ama bir kalabalık var kardeşim anlayamadım. Elimizde poşetler, yorgunuz bitiğiz açız. Dışarıda millet kız arkadaşını almış, eşini dostunu almış güzel giyinmişler. Biz salla paça geziyoruz. Avusturyalılar bizi yadırgıyor sanki. Çekemiyorsunuz biliyoruz. Neyse girdik sıraya 20 dakika sonra oldukça kıl olan garson bizi içeriye davet etti. Gel demeden giremiyorsunuz. Otur veya kalk hep emirle anasını satayım. Bizde yemek yanında bira söyleyip tadına baktık. Vay arkadaş gerçekten çok iyilermiş. Kişi başı verdiğimiz 17 yuro normal karşılanabilir. Mutlaka yemeğini yiyin derim.

Yemekten sonra artık bitik bir şekilde alışveriş yaptığımız eşyalarımız ile otelimize kendimizi zor attık. Aslında en önemli şehirde en güzel akşamında dışarı çıkmaya halimiz kalmamıştı. Sabah erken kalkıp dönüş yolculuğumuza başlamamız gerektiğinden yatıp uyuduk. En az gezebildiğim şehir Viyana oldu. Zaten buranın gezimi bir hafta deyip fazla da önemsemedim açıkçası. Doğa Tarihi Müzesinde gördüklerimi unutamayacağım. Dönüşümüzde Sofya’da konaklama planladık. Sofya’da ki akşam eğlencesi ve sabahında şehir gezisi ile gezimizi sonlandıracağız.

9.Gün Sofya

Sofya Bulgarista’nın başkenti ve en büyük şehri. Uzun yoldan geldiğimiz için akşam yemeğinden sonra otelden çıkmamaya karar verdik. Zaten otelimiz beş yıldızlı olduğundan kumarhanesi de bulunuyordu. Hazır gelmişiz kumarhane ortamını da görelim dedik. İşte ruletti pokerdi falan filan. 24 saat açık olmak ile beraber zevkine oynayan bazı arkadaşlarımızla vakit geçirip geç saatlerde odalara çekildik.

Ertesi sabah erkenden kalkıp kahvaltımızı ettikten sonra Sofya’yı gezmek için yollara düştük. Elbette tarihini de anlatmadan olmaz. Sofya ve haliyle Bulgar halkı çok uzun zamandır büyük devletlerin boyunduruğu altında yaşamışlar. Doğu Roma İmparatorluğu ve peşinden gelen atalarımız Osmanlı İmparatorluğu bu toprakların tek hakimi olmuş. Ancak 1908 yılındaki Balkan Savaşları sonrası bağımsızlığını kazanabilmiş. 1000 yılı aşkın süren bağımsızlık özlemi nihayete kavuşurken nispeten küçük bir şehir olan Sofya’yı kalkındırmaya çalışmışlar. Artık Bulgarların 1/7’sinden fazlası bu şehirde yaşıyor.

Bildiğiniz gibi eğer kendi ırkımızdan olanlar kendilerine yapılan boyunduruğu kırıp özgürlük için mücadele edince tarih yazıyor ve kahramanlık gösteriyorken, başkaları bizim yaptığımız boyunduruğu kırıp özgürlük için mücadele edince hain oluyorlar. Yüzyıllarca beraber yaşadığımız bazı milletler ciddi anlamda ticarette avantajlı konumda yaşamıştır. Bu kesim devşirilen bazı yerel milletler ile Ermeniler, Rumlar ve büyük oranda Yahudilerdir. Bunların isyan sebebi bile özgürleşme ortamında kabul edilebilir olmalıdır. Kaldı ki Bulgarlar veya Yunanlılar hiç bir şekilde yukarıda yazdığımız milletler düzeyinde bir statüde değillerdir. Çoğu Anadolu Türk köylüsü gibi fakirlik, hastalık ve yağmalara karşı savunmasızdır.

Neyse devam edelim. İşte bu özgürlük mücadelesinin anısına 1912 yılında tamamlanan Alexander Nevski Katedrali yaptırılmıştır. Katedral oldukça güzel olup bize karşı savaşta ölenlere yaptırılması da manidar oldu açıkçası. Gelişimiz Pazar günü sabah ayinine denk geldiği için canlı bir şekilde ayini de izleme imkanı bulduk. Yalnız fotoğraf çektirilmemesi için oradan oraya hoplayarak makinelere el gösteren rahip biraderime gücendik. Gerçi ayini fotoğraf ışıklarıyla bölmekte saygısızlık olabilir kabul ediyorum. Ayin sonrası kilisi dışında bekleyen dilencilerin yanımıza sokulmasından Türkiye’ye yavaş yavaş yaklaştığımızı anlayıp moralimizi bozmamaya çalıştık.

Bu arada Sofya şehrinin oldukça eski bir şehir olduğunu söylememiz gerekiyor. Eski adı Serdica olan şehir geçmiş Roma mimarisinden bir çok yapıtı içinde barındırıyor. Daha doğrusu altında barındırıyor desek daha iyi olur. Bu denli eski şehirler olunca özellikle metro inşaatında bir çok tarihi kalıntı da ortaya çıkmış. Metro içerisinde bazı bölümleri hiç bozmadan bırakmışlar ve bildiğimiz açık hava müzesi haline getirmişler. Her yeri kazınca bir şeyler çıktığı için şehirde bir çok müze bulunuyor. Biz bu müzeleri ziyaret edemedik. Lakin açık şekilde bulunan Serdica şehir kalıntıları içerisinde dolaşıp eski Roma şehrinin kokusunu içimize çektik.

Rotonda Sveti Georgi Kilisesi Sofya’nın en eski yapısı olup fazlada büyük bir yapı değildir. Elbette 400’lü yıllarda yapıldığını söylemem sizin için tarihi değerini ortaya koyacaktır. Romalıların Hristiyan olduktan sonra çevreye yaptırdığı ilk kiliselerden bir tanesidir. Hemen yanında yine kazı sonrası ortaya çıkan Serdica çarşısı ve sokakları görülebilir.

Ülkemiz tarihi bakımdan bu şehirden aşağı kalmaz elbette. Fakat kazılarda (alt yapı çalışmaları yani) bulunanların akıbeti merak konusu. Arkeoloji ile ilgilenen arkadaşlar konu ile ilgili haberleri anımsayacaktır. Ne diyelim ne söyleyelim bilemiyorum.

Efendim Sofya parkı bahçesini gezip artık yurda dönme zamanı geldiğinden tekrar yollara düşüp evlerimize doğru yola çıktık. Gezdiğimiz gördüğümüz onca şeyi hem daha sonradan tekrar hatırlamak hem de buradan okumak isteyen veya oralara giden olursa bilip gitsin diye bu yazı dizisini hazırlamak istedim. Özellikle kültür ve şehir turlarında gezdiğiniz yerlerin tarihi önemi ve yerini bilirseniz daha doyurucu bir tatil yapacağınızı düşünüyorum.

Önümüzdeki dönemde başka şehirler ve belki yine aynı yerleri gezmeyi umarak hoşçakalın diyorum.

Doğu Avrupa Turu – IV – Cesky Krumlov-Hallstatt-Viyana

Bir önceki yazıya

7.Gün Cesky Krumlov-Hallstatt-Viyana

Prag’a yaklaşık 200 km uzaklıktaki şehre yaklaşık 2,5 saat sonra varabildik. Varınca da sanki zaman tünelinde yolculuk etmiş gibi hissettim kendimi. Bir şehir bu kadar mı güzel korunur be kardeşim? Salak saçma bir tane mimari yok. 1300 yılında neyse o şu an orada gibi.

Şehir yüksek bir tepede bulunan Krumlov Kalesi dibinde yaşamakta. Kale kıvrılan Vltava nehri ve hemen yükselen tepe üzerinde oturtulduğundan oldukça korunaklı bir konumda. Şehir ünlü bir aile olan Rosenberg’lerin merkezi. O zamanlar elbette buraları Bohemya olarak geçiyor. Bu aile ise 1300-1600 yılları arasındaki en kuvvetli soyluları barındırıyor. Zaten dönem içinde yapılan evler hala ayakta durmakta. Adamlar basmış parayı yapmış hacı. Tabi bunlar soylu olduğundan para mühim değil. Bu aile taaa I.Dünya Savaşı’na kadar şehri yönetiyor. Komünistler ise yönetimdeyken zenginlerin mallarına el konuluyor ve soylu kesimi de şehirden kovuluyor. Ahhh dinsiz komünistler neler neler yaptılar!

Sen git 1000 yıllık soyluları kovup şehir evlerini falan fakirlere ver iyi mi? Genellikle komünizm dolayısıyla evlerin bakımsızlığından bahsedilir mutlaka. Ama bütün fakir fukarayı da ev sahibi yapmaya çalıştığından bahsedilmez. Neyse şimdi ona girmeyelim. Komünizm yıkılınca (ahh neler neler yaptılar? Eğitim hastane falan bedava oldu herkesin evi oldu ahh) kadife devrimi ile buralar yeniden yapılandırıldı. Renk renk binalar tekrar restore edilip turistlerin hizmetine sokuldu. Fakat o da ne? Rosenberg ailesi “Kardeşim buraları bizim dededen kalma topraklarımız geri istiyoruz” diye ortaya çıkmasın mı? “Biz kahrolası dinsiz komünistlerin yüzünden binlerce dönümlük arazilerimizi geçtim kos koca kalemizi kaybettik şimdi küçük bir şatoda yaşamak zorunda kaldık elinizi vicdanınıza koyun efendim” diyerek mahkemeye başvuruyorlar. Mahkeme devam ediyor galiba. Alırlar kalenin 3’te birini bu saatten sonra.

 

Efendim kaleye doğru tarihi sokaklarda gezerek çıkıyorsunuz. Turist sayısı Prag kadar olmasa da yine epey var. Tarihi aile armalarını falan burada görebiliyorsunuz. Kaleye çıkınca pencerelerden şehir manzarası mükemmel gözüküyor. Ben üşenmeyip en tepeye kadar çıktım. Orada kale bahçeleri bulunuyor. Kim bilir genç Lord III.William aha şu ağacın altında hizmetçileri yakalamaya çalışıyordu? Gelsin meyveler gitsin kuzular..

Efsane bir kale bahçesi, efsane bir manzara, efsane bir hava var burada. En az 100 yıl yaşarsınız yemin ediyorum. Lord isen daha uzun yaşarsın. İşte bu güzel hayat komünistler yüzünden bozulmuş ve dediğim gibi fakir fukaraya verilmiş  ve devletleştirilmiş araziler. Neler neler yaptılaaaağr ahh.

Ha bu arada arabaya giderken fırsat bulup “Bakalım kasabalı adamlar trafik kurallarına uyacak mı?” diyerek bir yaya kaldırımı testi yapayım dedim. Yaya geçidi önüne gelip durdum. Adımımı atmadan bekliyorum. Haliyle insan sol tarafa bakıyor gelen duracak mı diye. Bir baktım ki sağ taraftaki araba ben dikilince durmuş bana bakıyor. O an sağ taraftaki araba da gelip duraklayınca bende mecburen karşıya geçtim. Arabalar akıp gittikten sonra tekrar denedim. Sonra bir kez daha deneyip yeniden geçtim. Her seferinde de benim yola dönük yüzümü gören araçlar hızlarını düşürüp geçmem için 4-5 metre uzakta durakladı ve beklediler. Çok üzüldüm ülkem adına. Biliyorsunuz eğer yaya olarak karşıya geçmeye meyil ederseniz ülkemiz şoförleri daha da gaza abanıp bu girişimleri bastırmaya uğraşıyorlar. Yaya geçidi falan hak getirirken kırmızı ışık yanıp sönerken hız keseceğine daha çok gaza basan insanlarız. İnsanlarız derken bilinçli arkadaşları tenzih ederim. Fakat cidden üzüldüm. Hele ki yaya kaldırımının 20-30 metre önünden yola koyun sürüsü gibi atlayan turist grubunun geçişi (biliyorsunuz biz her yerden her an karşıya geçeriz) çok komikti. Yoldan ani geçişte şaşırıp ne yapıyorsunuz der gibi bakıyordu şoförler.

Efendim enfes şehir turundan sonra hızla başka harika şehir Hallstatt’a doğru yola çıkıyoruz. Artık ülke değiştirdiğimizi de evlerden anlamaya başlıyoruz. Malumunuz kişi başı milli gelir bakımından artık üçe katlandık. Bildiğin villalarda inekler bir yandan otlarken, traktör süren çiftçileri gözlemliyoruz. Hemen parkında da Mercedes arabası var. Çiftçi mi zengin yoksa bunlar zevkine mi inek besliyorlar anlayamıyoruz. Ülkemin çiftçisi köylüsü görse ne derdi acaba? Kesin batı bizi kıskandığı için derdi ne diyecek?

Bu arada belirtelim yolculukta şehirler arasında neredeyse hiç bir saçma sapan ev yapılmamış. Her yer tarım arazisi ve ekili durumda. Gavur yapmış anlayacağınız. Bir de otobanlarda mutlaka ses bariyerlerini koymuşlar. Tabi bunlar parasal şeyler ne diyeyim. Hallstatt kasabası göller bölgesinde. Burada bir çok doğal irili ufaklı göl var. Etrafları genelde dik dağlardan oluşurken hemen kıyı şeritlerine kısmen yaşam izni vermişler. Şehre oldukça dar bir yoldan ulaştık. Nüfusu sorduk; 756 kişi olan kasabada turistten geçim sağlanıyor. Tarihin en eski yaşam sürülen yerlerinden olduğu içerisindeki tuz madenlerinden bulunun insansı fosillerden ortaya çıkmış. Yakın tarihte oldukça değerli olan tuz buralardan elde edilirmiş. Yine hemen yukarıda teleferik ile kayak yapma imkanı bulunuyor. Ben kalabalıktan uzaklaşıp arkadaşım ile turistlerin olmadığı öbür uca geçerek, genç Hallstatt’lı Avusturyalılar ile takılalım dedik. Lakin bunlarda çok genç imiş. 7-8 genç kızlı erkekli oturmuşlar çimenlere hoparlör getirmiş müzik dinliyorlar. Galiba müzikti tam anlayamadım. İçkiler falan çok ayıpladım çok yadırgadım. Biz sakinliğe geldik bunlar da bunalmışlar galiba. Bende müzik ile beraber galiba hafifte alkolün etkisi havalara uçtum biraz. Kimseye söylemeyin!

Burası da orta çağdan kalma bir şehir havasında. Ev yapılamıyor çünkü zaten yer yok. İyi olmuş ormanlarını topraklarını Araplara satan yurdum Sapanca’lılar gibi zevksiz mimariden uzak kalmışlar böylece. Gerçi satabilseler de yaptırmazlardı galiba. Gençlerden uzaklaşıp yukarılara doğru çıkıyoruz.

Küçük evler önünde genel yaşlı insanların evleri bunlar. Patikalar ile birbirine bağlantılar yapılmış. Küçük bir kilise ve mezarlığına göz atıyoruz. Orada yaşayıp ölenlere çok güzel mezarlıklar yapılmış. Bazıları karı-koca beraber gömülmüş resimleri veya eşyaları orada duruyor. Bizde belki böyle gömülürüz. Sonra gelip toplu olarak mezarları kaldırırlar orayı da imara açıp satarlar galiba. Bu düşünceler ile göl manzarasına bakarak arabamıza doğru gidiyoruz. Yöreye uygun şarap ve biraları var. Biz denedik fena değiller.

Gerisin geri gidip uzun bir yolculuktan sonra Viyana’ya geç vakitlerde ulaşıyoruz. Otelimize girip yatalım derken yine dayanamıyor ve dışarı çıkıyoruz. Böyle tuğla fabrikası yanında şehrin dışında bulunan otelimiz etrafını keşfedeceğiz. Bakıyoruz ki tuğla fabrikasından müzik sesleri geliyor. “Siz hayırdır?” diyerek fabrikaya giriyoruz. Ne de olsa mühendis adamız ortamlara alışkınız hacı. Genel gençlerden oluşan parti veriliyor. İçki içen dans eden öpüşenler falan. Belki 10 yıl önce olsa güzel ortam diyeceğim de bize gelmez deyip çıkıyoruz. İşte batının ahlaksızlığı artıyor diye düşünüyorum. Bizim ülkemizde böyle şeyler kattiyen yaşanmadığı gibi bir genç kızın erkeklerle bara gitmesi ve eğlenmesi söz konusu bile olamaz. Ne güzeldir bizim ülkemiz. Kardeşim böyle bangır bandır olmaz. Gizli saklı olacak tadı burada. Yani yapmıyormuş gibi yapıp aslında yapacaksın ki tadı çıksın. Ülkemizin yerini hiç biri tutmuyor arkadaşlar. Çok yorulduk deyip otele dönerek sabah uyandıktan sonra ünlü sarayları gezeceğiz.

8.Gün Viyana

Sabah ilk işimiz erkenden kalkmak oldu. Arkadaş ben bu kadar erken ve sık en son Asteğmen okulunda kalkıyordum. Kahvaltıdan sonra ünlü Belvedere sarayı önüne geliyoruz. Şansımıza bütün gezilerimizde hava açık ve güneşliydi. Yine güneşli bir sabahta güzel bahçesiyle Belvedere sarayı gözümüzü alıyor. Savoy Prensi Eugen tarafından 1745 yılında yaptırılan yapının bizim tarihimiz açısından da önemli bir yeri var. Memleketlim Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın yönettiği II.Viyana kuşatması işte bu sarayın hemen arkasında bulunan yerde savunuluyor. Elbette şehir surlar içinde bulunuyor ve başarıyla savunulurken buna ana sebep olarak Kara Mustafa Paşa inatçılığını ve “Sen kimsin yeaaa ben bilirim” bir insan olduğunu söylememiz gerekiyor. Merak edenler yazdığımız II.Viyana kuşatması kısmını okuyabilir. Gerçi yayınlamamışım henüz. Osmanlı Tarihi kısmını düzenleyeceğim tekrar baştan toparlayacağım o zaman okursunuz.

Efendim Prens Eugen bu kuşatmanın kırılmasında çok başarılı olunca ve Osmanlı askerlerinden şehrin kurtarılmasına yardımları dokununca saray toprakları ona veriliyor. Prenste kendisine yakışan bir şekilde buraya modern bir sayar yaptırıyor. Bu yıllar Avrupa sömürgeciliğinin kaymak yeme yılları oluyor. Osmanlı devletinin suyu ısınmışken sömürgelerden gelen paralar, bilim ve sanatın gelişmeye başlaması ile beraber hanedanlar kendilerini göstermeye çalışıyor. Fransa veya İngiltere hanedanlığı ve şaşası ile mücadeleye başlayan Avusturya İmparatorluğu bu dönemde şehrin surlarını kısmen yıkacak, peşinden de saraylar inşa etmeye çalışacak. Belvedere Sarayı bu şaşanın saraylarından bir örnek. Altın varaklar, ayı postu serilmiş şömineler, Fransız usulünde tasarlanmış modern bahçeler. Aşağı Belvedere ile yukarı Belvedere diye ikiye ayrılmış bu büyük arazi. Açılışıyla beraber ilk fiyakasını da büyük düşmanları Osmanlı elçisine yapmış. Ağırlanan elçi saraydan etkilenmiş ve büyük imparatorluğu ballandıra ballandıra anlatmıştır.

Çünkü orta çağda devletin şaşası ve büyüklüğü inşa ettiği saraylar, ikram edilen yemekler, takılar, kadehler yok büstler veya bahçeler ile belirlenirdi. Giden bunlardan etkilenip “vay be demek baya baya büyük ve zengin bir devlet bunlar” derdi. Gösterişin karşı değeri bu olurdu. Sizden bu sayede elçi raporlarıyla çekinirler veya uğraşmak istemezlerdi. Ne yazık ki bu orta çağ kafası bazı ülkelerde hala devam etmektedir. Zannedilir ki büyük bir saray yaparsam veya geleni törenle bandoyla karşılayıp yedirip içirirsem benden korkarlar. Aslında kendi kafasında olanlar böyle düşünebilir. Fakat modern devlet yapısı bu kafayı sadece görgüsüzlük ile itham edecektir. Zaten bu ülkelerin yöneticileri kendi saraylarında altın koltuklarda oturup gerinirken genel olarak halkı barakalarda yaşar ve fakirdir. Neyse işte sarayın hikayesi budur. İçi sömürülen ülkelerden elde edilen gelirlerle alınmış altın, elmas işlemeli şeylerle ve diğer sanat eserleriyle doludur. Biz içine girmeyip öğleye doğru bir başka büyük saraya yani Shönburnn’e gidiyoruz.

Shönburnn Sarayı bahsettiğim gibi bu şaşa ve zenginliğin gösterişi açısından oldukça önemli bir yapıydı. 1730 yıllarında kuvvetli bir imparatoriçe olan Maria Theresia tarafından yapılmıştır (Tam tarihi de bilmiyorum çok önemli değil). Yazlık olarak kullanılan yapının hemen arkasında oldukça güzel ve büyük Saray Bahçeleri bulunmaktadır. Aslında sarayı Paris Hanedanına rakip olarak yapıyorlar. Ama tabi oldukça yüksek ücretler çıkınca biraz daha mütevazı bir yapıya dönüşüyor. Mütevazı sarayımız sadece 1441 odalı olup 40 civarında hizmetçinin hizmet verdiği 500 hektarlık bahçeye sahip. Ne diyelim yazık paralar yetişmemiş.

Arka bahçesindeki tepede Gloriette Kemeraltı isminde 1775 yılında yapılmış bir yapı var. Prusya zaferi dolayısıyla yapılmış. Yine oraya giderken ünlü Neptün çeşmesini görmemek mümkün değil. Neptün çeşmesinin sağında labirent bahçelerinde kaybolabilir veyahutta büyük bahçelerinde saatlerce dolaşabilirsiniz arkadaşlar. Tek kelimeyle her noktası mükemmel olan buranın gezilmesi görülmesi için sabahtan akşama tam bir güne ihtiyacınız var diyebilirim. Biz neredeyse koşarak dolaştık. Hiç olmazsa bir daha gelirsek ne neredeydi biliyoruz diyelim teselli edelim kendimizi.

 

Buradan öğle sonrası şehrin merkezine Habsburg Hanedanlığının kalbine yani Hofsburg İmparatorluk Sarayına gideceğiz. Demin anlattığım yazlıktı arkadaşlar. Millet buraları gezerken genelde şaşkın gezer ve yapıların nasıl yapıldığına hayretle bakar. Ben söyleyeyim; Sömürülen ve tecavüz edilen milyonlarca ülke insanlarının üzerilerine basılarak yapıldı. Ama yapmış adamları canım. Geldik mi Hofsburg Sarayı önüne geldik. Onu da sonraki yazıyla anlatıp turumuzu sonlandıralım artık.

Haydi Viyana’da müzeye gidelim

Padişahın Huzurunda – Adam Werner

Kitabın yazarı Crailsheim’li Adam Werner Osmanlı topraklarında görev yapan (1616-1618) Avusturya elçisinin katibi olarak karşımıza çıkıyor. Uzun süren bir barış döneminin uzatılması için görüşmeye gelen elçi ile, yolda başlarına gelen ve başkent Konstantiniyye’de gördüklerini oldukça açık ve anlaşılır bir dil ile kalem almış. Kitapta hem şehir yaşamı hem de halkı anlatma bakımından yapılan gözlemlerden ilginç olanları nakledeceğim;

Şehre elçilik heyeti ile gürültülü bir şekilde girilmesi başkent halkını şoke etmiş. Böyle bir girişin mümkün olmayacağını düşünemeyen Osmanlı Çavuşbaşı’nın görevden atılması istenmişse de ricalar ile engellenmiş. Werner girişteki bu fiyakadan dolayı oldukça mutlu olduklarından bahsediyor.

Bunun dışında şehirde bahsedilen Türk kelimesinin anlamını yine buraya koymak istedim. Osmanlı Devleti kendi vatandaşına “Türk” demezdi (Bloğumu takip edenler bilecektir. Merak edenler Fatih Devrin‘e şöyle bir gidip baksın). Devlette yaşayanlar kendilerini “Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye vatandaşı” olarak görürlerdi. Bu devlet yapısı din veya millet ekseninden ziyade karışık ulus ve dinlerin bütünlüğünden oluşmuştur. Ne yazık ki günümüzde siyasi propagandalar dolayısıyla bunlar bilinmemektedir. Şehirlerde bu sebeple mahalle terziniz Rum bir Ortodoks, satıcısı Karaman’lı bir Müslüman ve elbiseyi kervan ile getiren Yahudi bir tüccar olması son derece sıradan bir olaydır. Şehirde dini olarak sürekli baskı uygulamak gibi bir durum olamayacağı gibi kurulan devlet yapısında zaten istenmeyen bir durumdu. Neyse efendim bunun dışında Müslüman halk kendisine “Türk” demezdi dedik. Çünkü “Türk” dediğimiz kişiler yine Osmanlı Hanedanı’nın planları doğrultusunda dağlarda çobanlığa itilmiş, devlet kadrolarına alınmamış ve sürekli vergi/askere alma baskısıyla ezilmişlerdir. Werner dikkat ederseniz “Bu halkta bir zamanlar böyle bir yaşam sürmekteymiş” deyip “Türk’lerin aşağılanmadığını” söylese de zaman sonra bozulacak olan devlet yapısında artık iyice şehir hayatından dışlanan Türk’ler (günümüzün Yörükleridir bazı Türkmenlerdir) hor görülecek aşağılanacaktır. Ne yazık ki Osmanlı Devleti hanedanı ve halkı ile temeline yaslandığımız Türk kelimesinden zerre hazetmeyeceklerdir. Ne zamana kadar? Tekrar yeni milli bir devlet kurmak isteyen Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar. Bunları da öğrenmeniz iyi oldu devam edelim.

Yıllarca savaşan ve isyanlar ile mücadele eden Osmanlı Devleti’nde İranlı’lara “Kızılbaş” dendiğini biliyoruz. Bu Yavuz Sultan Selim’in Şah İsmail ile yaptığı savaştan sonra artarak devam etmiştir (Merak edenler Yavuz Sultan Selim dönemini okuyabilir). Hatta ünlüdür Yavuz Selim’in Şah İsmail ile olan yazışmaları kitap halinde de basılmıştır. Şah İsmail’e karşı ne diyor Yavuz? ” ….Ben Sultan Beyazıd oğlu Sultan Selim, sen ki ey eşek Türk…”.

Bunlar dışında toplumumuzdaki Arap seviciliği ve aslen Osmanlı’da yaşayanlardan daha Türk olan İran dolayları (Kuzeyi) ve Azerbaycan sürekli aşağılanır ve “Kızılbaş” diye alay edilir. Günümüzde de İran düşmanlığının, Alevi’yi aşağılama manasında “Kızılbaş” demenin ve Türk’lüğün benimsenmek istenmemesinin sebebi bu tarihsel gelişimdir.

Bir çok eserde defalarca tekrar ettiği, dönem şahitlerinin de defalarca belirttiği gibi aslında Siyah ve Koyu Renkli elbiseler giyenler Hristiyan veya Yahudi halkıdır. Müslüman olanlar renkli elbiseler giyer ve farklı şapkalar takarlardı.

Elbette yine günümüzde toplumumuza yerleştirilen Arap seviciliği sebebi ile gidip Hristiyan/Yahudi elbiseleri sanki Müslüman cemaatine aitmiş gibi monte edildi. Yani Türk gibi giyinmede nasıl giyinirsen giyin. Uzatmayayım görüyorsunuz zaten durumu.

Bazı arkadaşlarımız dahil hala koskoca hocalar falan ekranlarda kölelik olmadığını dile getirmektedir. Bir çok yerde yine defalarca belirtildiği gibi büyük şehirlerde elbetteki köle pazarları vardır. Bu pazarlardaki köleler Cumhuriyet kurulması sırasında bile bulunmaktaydı. Bu kölelerin fiyatları, alanın ödeyeceği vergilerden tutun nasıl davranılması gerektiği kanunlarla belirtilmiştir. Yukarıda pazarın nasıl olduğunu gözünüzde canlandırabilirsiniz.

Şans eseri (daha doğrusu tarihin denk gelmesi) yapımı biten Sultan Ahmed camisinin açılışına da katılmışlar. 8 Haziran 1616 yılında açılan Sultan Ahmed cami günümüzde hala önemli bir tarihi miras olarak durmaktadır. Açıkçası Sultan Ahmed’in yerleştirdiği son taşı çok merak ettim. İşaretlenmiş olabilir.

Son olarak bizim milletin kaderciliğine atıf yapılmış. Geri dönüş yolunda konakladıkları kalenin paşası bahsi geçen olay neticesinde ölüyor. İşte görüldüğü gibi açık bırakılan çukura düşmüş. Halk “Çukur niçin açık bırakılmış, eğer açık bırakılmasaydı paşa ölmezdi” diyeceğine “Demek her şeye kadir olan ulu Tanrı, Paşanın burada ölmesini uygun görmüş” diyor. Bu olayı yine şaşırarak aktaran Werner’e 400 yıl sonra sesleniyorum;

“Doğu cephesinde değişen bir şey yok…”

Hoşçakalın..