Bir önceki yazıya buradan
Fransız Devrimi sonucunda ve yakın döneminde işte yaklaşık 1 yılı neticesinde devrim düşünceleri ve savaşları, siyasi istikrarsızlık, terör ve isyanlar vs. bir çok zorlu sürece giden Fransa yurttaşları mücadeleye başlıyorlar.
Elbette bu temiz bir mücadele değil. Zaten hiç bir devrim ve isyan temiz gidemez bunu da kabul etmek lazım. Halk bir çok yerde kiliselere saldırıp rahipleri öldürmüş, rahibelere tecavüz etmiş, yakaladıkları soyluları boğazlamış, yağma yapmış ve en önemlisi buldukları kral mensuplarını idam etmiştir.
İsyanların patlamasından önce uyanık olanlar ülkeyi terk ederek dış ülkelerdeki kral ve imparatorlar ile ordular kurarak oluşan bu özgürlük hareketini durdurmak için çaba sarfetmişlerdir.
İmparator Sen Çok Yaşa
Fransa ise 1789 yılında ünlü insan hakları bildirgesini kabul etmiştir. Krallık sözde 3 yıl daha devam ederken 1792 yılında Birinci Cumhuriyet adıyla bilinen gerçek bir Cumhuriyet ilan edilmiştir. Krallık lağv edilerek kralın diğer krallarla cumhuriyet karşıtlığı için görüştüğü saptandığında da vatan haini ilan edilmiştir. Fakat bu ilan yine sözde bir ilandır. Çünkü ülkede terör ve isyanlarla beraber yağma/düzensizlik had safhadadır.
Elbette Fransa’nın ünlü generali Napolyon Bonapart‘ı unutmak mümkün değildir. Fransa orduları komutanlığına çok erken bir yaşta getirilen bu çılgın asker bir savaş sanatçısıydı diyebiliriz. Sağda solda kendisine saldıran Avrupa ordularını perişan eden general taaa Mısır’a bile seferler düzenleyip almıştır. Elbette dönünce elden çıkmıştır ama büyük komutandır yani. Efendim İngiltere’ye bile zamanında asker çıkartma planları yapan Napolyon’un Fransa’da yönetimde söz sahibi olmaması mümkün değildir elbette.
Cumhuriyetin ilanından sonra geçen 10 yılda değişik oturumlar, konsüller falan filan geçiren Fransa’da, 1802 yılında kah tehdit kah rüşvet ile Napolyon Bonapart ilk konsül olarak kendini seçtirterek tarihe adını yazdırdı. Zaten 1804 yılında Napolyon İmparatorluğunu ilan ederek tek adamlığı geri getirdi. Bu dönemden sonra daha da güçlenen İmparator sağa sola seferler düzenleyip Avrupa’yı neredeyse 10 yıl titretti.
Aslında çok daha az askerle mücadele eden Fransa kanadını özel yapan askeri yapıdır. Avrupa ve elbette Osmanlı askerleri paralı askerlerden oluşan ve savaşmaya gönülsüz insanlardan oluşmaktadır. Fransa askerleri ise kendisi adına en büyük amaç için yani özgürlükleri ve sömürüye başkaldırı için savaş alanında bulunmaktadırlar. Yani ya savaşarak haklarını kazanacak veyahutta yenilecek ve ülkelerinde öldürülecek, sürgün edilecek hatta çocukları köle edilecekti. Ülkemizin kurtuluş savaşında çok az birlik ile ve teçhizatta büyük zaferler kazanmasının temeli de aslında bu düşünce tarzıdır. Kaybetmektense ölmeyi tercih eden 1 asker 10 askere bedeldir.
Neyse sağa sola saldıran Napolyon sonunda kendisinden çok daha büyük bir orduya yenilince yakalanıp sürgüne gönderildi. Bourbon hanedanlığı ülkeye geri dönerek monarşiyi tekrar oturtmaya çalıştı. Fakat devrimin bazı kazanımlarını da kabul etmek zorunda olduğunu da açıkladı. Bir anayasa hazırlanarak işleme konuldu.
Elbette bu kralın çıkarlarını koruyan monarşik anayasa devrimci düşünceyi vazgeçirmedi. Çünkü yasama yetkisini yine soylulardan oluşan bir kurula vermişti. Yaklaşık 30 milyon nüfusu olan Fransa’da 100 bin üst kesim insan seçimle bu kişileri seçti. Kral bu şekilde “kral yanlısı” bir parlamentonun oluşuna çok sevindiğini sarayında gülerek izliyordu. Lakin bu meclisle bile anlaşmazlığa düşerek meclisi dağıttı. Yeniden seçim yapılarak daha ılımlı bir meclis oluşturuldu.
Sağcı Mı Yoksa Solcu Musun?
Tarihte söylenen hatta şimdi bile söylenen “sağ” ve “sol” deyimi işte 1820 yılında Fransa Meclisindeki oturumda oluştu. Mecliste sol tarafta oturanlar yani devrimciler, dini sömürüye karşı olanlar, cumhuriyet yanlıları ile sağ tarafta oturanlar yani eski sisteme devam etmek isteyenler, dini temel alanlar, kralcılar bulunuyordu. Sol tarafta oturanlar daha çok hak, adalet, eşitlik ve temsilcilik isterken, sağ tarafta oturanlar soylu kesimin üstünlüğünü kabul ederek kralın dini temsil ile kanına saygı gösterilmesi gerektiğini düşünüyorlardı. Günümüzde bu kavramlar ve suçlamalar bir birlerine bilerek karıştırılmaktadır. En sonda yeniden bu konuya değineceğim. Hala düşünce yapıları benzerdir aslında.
1820 yılında tahtın tek varisi Dük (bizde şehzade işte) suikast sonucu öldürülünce ortalık karıştı. Sağ kesim bunun suçunu solculara atar iken seçimlerde bu sayede tekrar iktidarı ele geçirdiler. İktidar ele geçirilince devrimci dönemde mülksüzleştirilen kilise (devrim kiliselerin halkı sömürdüğünü vurgulayarak onların mülklerine el koymuş ve vergilerini kısıtlamıştı ve sağ kesim bunu sürekli “kiliseleri yaktılaaaaaar” diye dile getirmiştir) eski imtiyazlarına tekrar kavuşmaya ve din adamları eğitimde tekrar söz sahibi olmaya başladı. Nasıl diyeyim örneğin 1822’de Paris Üniversite rektörlüğüne tepeden inme bir rahip getirildi! (Paris Üniversitesi’nden mezun olupta dinsiz mühendis mi olsun şimdi?)
İktidarı ele geçirdikten sonra ikinci iş olarak devrimci, özgür ve eleştirel düşünceyi destekleyen Voltaire ve Rousseau gibi yazarların/düşünürlerin yayınları tehlikeli görülerek toplatıldı, yakıldı veya yasaklandı. Özgür düşünce ve eleştirel basına sansür getirilerek baskı artırıldı. Böyle böyle devrim ile yapılan bazı yasalar ve kanunlar zamanla değiştirilmeye başlandı.
1824 yılında kral Louis ölünce yerine çok daha sert bir kral olan kardeşi X.Charles başa geçti. Devrim zamanında sürgüne gönderilen soyluların tazminat hakkı için bazı yasalar çıkarttı. Oy atma hakkını kısıtlayıp sansürü artırdı. Din adamlarını devlet kadrolarına yerleştirmeye ve kadrolaşmaya başladı. Muhalefetin tepkileri artınca kızıp zaten pek bir işe yaramayan meclisi komple dağıttı.
Bir sonraki yazıya buradan
Şeker'in Yeri 
Kardeşim Louis tahta geçmeden tahtan inmiş
Anlayamadım söylediğinizi?